لە بارەی نەشتەرگەری دڵ بە شێوەی باز لە ئێران:

بە سرنج بە ڕێکخراوەی پەیوەندی نەتەوەیی دڵ، سی و خوێن (NHLBI)، پەیوەندی بای پاس دەمار کرونێر باوترین شێوەی نەشتەرگەری دڵ بە شێوەی بازە کە لە سەر مرۆڤ ئەنجامی گرتکەس. لەم جۆرە نەشتەرگەریەدا یەک دانە خوێنبەر یان وەریدی ساغ بە دەمار کرونێر بەستراو پەیوەند دەدرێت. ئەم شێوە ئیزنی ئەوە بە خوێنبەر پەیوەند دراو دەدات کە بۆ گەیاندنی خوێنی تازە بە دڵ خوێنبەری بەستراو دەور بداتۆ. شێوەی نەشتەرگەری باز بڕێ کات بە شێوەی نەشتەرگەری کۆن دەناسرێت. لە ئێستادا زۆرێک لە نەشتەرگەریەکانی دڵ تەنیا بە یەک بڕی بچووک ئەنجام دەدرێن و پێویستێک بە کردنەوەی دەلاقەیەکی ئاوەڵا بۆ نەشتەرگەری نیە. واتە وشەی نەشتەرگەری بازی دڵ دەتوانێ مرۆڤ تووشی سەرلێشێوان بکات.

لە بارەی نەشتەرگەری دڵ بە شێوەی باز لە ئێران:

نەشتەرگەری دڵ جۆرێک نەشتەرگەریە کە لە نێویدا پەراستووی مرۆڤ باز دەبێت و نەشتەرگەری لە سەر ئەندامەکانی جەستە، دەلاقەکان، و یان دەمارەکانی دڵ ئەنجام ئەگرێت.

 

بای پەس( گەڕیانی خوێن بە کەڵک وەرگرتن لە تێکنۆلۆجی لە دەرەوەی ئەو شوێنەی کە بۆ هات و چۆی خوێنە) دڵ چیە؟

 

لە بارەی نەشتەرگەری دڵ بە شێوەی باز لە ئێران:

بە سرنج بە ڕێکخراوەی پەیوەندی نەتەوەیی دڵ، سی و خوێن (NHLBI)، پەیوەنی بای پاس دەمار کرونێر باوترین شێوەی نەشتەرگەری دڵ بە شێوەی بازە کە لە سەر مرۆڤی تەمەن دار ئەنجامی گرتکەس. لەم جۆرە نەشتەرگەریەدا یەک دانە خوێنبەریان وەریدی ساغ بە دەمار کرونێر بەستراو پەیوەند دەدرێت. ئەم شێوە ئیزنی ئەوە بە خوێنبەری پەیوەند دراو دەدات کە بۆ گەیاندنی خوێنی تازە بە دڵ خوێنبەری بەستراو دەور بداتۆ. شێوەی نەشتەرگەری باز بڕێ کات بە شێوەی نەشتەرگەری کۆن دەناسرێت. لە ئێستادا زۆرێک لە نەشتەرگەریەکانی دڵ تەنیا بە یەک بڕی بچووک ئەنجام دەدرێن و پێویستێک بە لێوارەیەکی ئاوەڵا بۆ نەشتەرگەری نیە. واتە دەستەواژەی نەشتەرگەری بازی دڵ دەتوانێ مرۆڤ تووشی سەر لێشێوان بکات

: چی کاتێک نەشتەرگەری دڵ بە شێوەی باز پێویستە؟

نەشتەرگەری دڵ بە شێوەی باز ڕەنگە بە مەبەستی نەشتەرگەری دەمار کرونێر ئەنجام بگرێت. پەیوەند بای پەس دەمار کرۆنێر بۆ کەسانێک کە تووشی نەخۆشی دەمار کرۆنێر بن پێویسته.

نەخۆشی دەمار کرۆنێر کاتێ ڕوو دەدات کە دەمارەکانی خوێن کە خوێن و ئۆکسیجێن بەرەو ئەندامی دڵ دەنێرن، لاواز و سەخت دەبەن. ئەم حاڵەتە زۆرتر بە سەخت بوونی خوێنبەرەکان ناسراوە.

ئەم سەخت بوونە کاتێک ڕوو دەدات کە مادەگەلێکی چەور بە شێوەی پلاک لە سەر کەنارەکانی دەمار کرۆنێر دەنیشێتەوە. ئەم پلاکە خوێنبەرەکان لاواز دەکاتەوە و هات و چۆی خۆێن ئەستەم دەکاتەوە. کاتێ کە خوێن نەتوانێت بە درووستی بەرەو دڵ بچێت، ڕەنگە جەڵتەی دڵ ڕوو بدات.

 

نەشتەرگەری دڵ بە شێوەی باز چۆنە؟

بە پێی رێکخراوەی نەتەوەیی تەندرووستی، یەک دانە CABG نزیک بە چوار تا شەش ساعەت درێژەی هەیە. و بە شێوەی گشتی ئەم قۆناغانە لە خۆ دەگرێت:

۱- نەخۆش بێهۆش دەکرێت، ئەمە گەرەنتی دەکات کە نەخۆش لە خەو دا دەبێت و لە ماوەی نەشتەرگەری دا  هەست بە هیچ ئێشێک ناکات.

۲- نەشتەرگەر بڕێکی ۸-۱۰ ئینجی لە نێو پەراستوو دەدات.

۳- نەشتەرگەر بە مەبەستی دەست پێگەیشتن بە دڵ، هەموو یان بەشێک لە پێشەکانی پەراستوو دەبڕێت.

٤- کاتێ کە دڵ بکەوێتە دەرەوە، ڕەنگە نەخۆش بە دەزگایەکی بای پەسی دڵ و سی وەسڵ بێت. دەزگاکە خوێن لە دڵ دوور دەکاتەوە بە جۆرێک نە پزیشک بتوانێت نەشتەرگەری ئەنجام بدات. بڕێ لە شێوە نوێکان تەنیا لە یەک دەزگا کەڵک وەرناگرن.

۵- نەشتەرگەر بە کەڵک وەرگرتن لە دەماری ساغ تێدەکۆشێت تا ڕێگایەکی نوێ لە پاڵ خوێنبەری بەستراودا درووست بکات.

٦- نەشتەرگەر بە کەڵک وەرگرتن لە سیمێک پەراستوو دەبەستێ و سیمەکان دەنێتە نێو جەستە.

۷- بڕی سەرەکی تەقەڵ دەدرێتەوە.

۸- بڕێ کات آبکاری استرنوم stemel plating بۆ ئەو کەسانەی مەترسیان لە سەرە، کەسانێ کە تەمەنیان لە سەرە و یان کەسانێک کە نەشتەرگەری جۆراوجۆریان هەبووە ئەنجام ئەدرێت. ئەمە کاتێکە کە سێنگ بە لاپەڕەی بچووکی تیتانۆم پاش نەشتەرگەری دیسان وەسڵ دەکرێنەوە.

چی کەسانێک پێویستیان بە نەشتەرگەری بازی دڵ هەیە؟

نەشتەرگەری دڵ بە شێوەی باز بۆ چارەسەری زۆرێک لە کێشەکانی دڵ کەڵکی لێ وەردەگیرێت، وەک وێنە:

چارەسەری کەم و کورتی کۆئەندامی دڵ و نەخۆشی دەمار کرونێر(CHD).

چاک کردنەوە یان گۆڕینی دەلاقەکانی دڵ، کە ئێزن دەدەن کە خوێن لە ڕێگەی دڵەوە بگەڕێت.

چاک کردنەوەی زیان و کەم و کورتی ناسرووشتی دڵ.

کۆنتڕۆڵی ئاهەنگی ناسرووشتی دڵ.

 

ئەو دەزگایانەی پزیشکی چاندن کە بە کوتانی دڵ کۆمەک دەکات.

گۆڕینی دڵێکی خەسار دیگ لە گەڵ دڵێکی پێشکەش‌ کراو( پەیوەندی دڵ).

ئەگەر چارەسەریەکانی دیکە وەکوو گۆڕینی شێوەی ژیان، خواردنی دەرمانەکان، و ڕێگاکانی پزیشکی نەتوانن کارێک بکەن یان کەڵکیان بێت، دەرمانەکانی نەشتەرگەری ڕەنگە بە کار بێن.

 

چی مەترسیگەلێک لەگەڵ نەشتەرگەری بازی دڵ دایە؟

مەترسیەکانی پەیوەندی دڵ بریتین لە:

چڵک کردنی برینی سێنگ( لە تووش بوان بە چاخی یان قەن دا، و یان ئەو کەسانەی کە پێشتر نەشتەرگەری دەمار کرۆنێریان CABGهەبووە، زۆرترە.

جەڵتەی دڵ.

کوتانی دڵ بە شێوەی ناڕێک.

کەم و کوڕی کۆئەندامی سی یان گورچیله.

ئێشی پەراستوو و یاوی کەم.

لە دەس دانی بیر و یان گێژی.

جەم بوونی خوێن.

لە دەس دانی خوێن.

کێشە لە هەناسە کێشان.

پێنومونی.

بە سرنج بە زانکۆی پزیشکی شیکاگۆ، دەزگای باس پەسی دڵ و سی هاوڕاس لەگەڵ چوونە سەرەوەی مەترسی. ئەم مەترسیانە مەترسیگەلێک وەک جەڵتەی دڵ و کێشەی بیرن.

: فیلمی نەشتەرگەری بازی دڵ:

لێکەوتەکانی نەشتەرگەری بازی دڵ.

بڕێک لە لێکەوتەکانی نەشتەرگەری بازی دڵ بە شێوەی گشتی لە چەن کاتژمێر و ڕۆژگەلی سەرەتایی خەفاندن لە نەخۆشخانە چاک دەبنەوە و نەخۆش بە شێوەی ڕێک بە مەبەستی تاوتوێی لێکەوتەکانی نەشتەرگەری بازی دڵ بە دەست کاربەدەستانی نەخۆشخانە و لە ڕێگای پشکنینی تاقیکاری پشکنینی بۆ دەکرێت.

۱- خوێن چوونی پاش نەشتەرگەری بازی دڵ:

ڕەنگە لە شوێنی بڕینی نەشتەرگەری یان ناوچەیەک لە دڵ کە نەشتەرگەری بۆ دەکرێت، ڕوو بدات.

۲- ئاهەنگی دڵ بە شێوەی ناسرووشتی:

لە بڕێ حاڵەتی تایبەت دا ڕەنگە یەک دانە پیس میکری خارجی بە شێوەی کاتی یان هەمیشەیی بۆ لا بردنی ئەم کێشەیە پێویست بێت.

۳- زیانی ئیسکیمیکی دڵ:

زیان بە بافتی دڵ بە هۆی کەم بوونی هات و چۆی خوێن بە دڵ.

٤- مردن:

مەترسی گیان لە دەست دان لە نەشتەرگەریک کە لە نێویدا دڵ وەستاوە لە هەر شێوەیەک دا بێت، زۆرە.

۵- مەیینی خوێن:

خوێنمەیین ڕەنگە لە نێو و دەور و بەری دڵ دا ڕوو بدات و لە ڕێگەی هات و چۆی خوێنەوە بچێتە ڕێوە.

٦- جەڵتەی مێشک.

زۆرتر کاتێک ڕوو دەدات کە خوێنمەیین پاش نەشتەرگەری بێت.

۷- لە دەس چوونی خوێن:

لە بڕێ حاڵەت دا، جێبەجێ کردنی خوێن ڕەنگە پێویست بێت.

۸- تامپۆناد دڵ( تامپۆناد پریکارد):

نەخۆشیەکی مەترسیداری ژیانە کە لەم حاڵەتەدا، کیسەی دەوری دڵ، پڕ لە خوێن دەبێت، ئەم حاڵەتە ئەبێتە هۆی ئەوەی کە کارکردی دڵ بە تەواوەتی ئەستەم و نەشیاو بێت.

 

لێکەوتەکانی نەشتەرگەری دەلاقەی دڵ:

فیبریلاسیون دهلیزی.

لێڵی لە دیتن دا.

سەرگێژە.

جەم بوونی شتە ئاویەکان لە نێو سی.

کوتانی دڵ.

سەر ئێشە.

لە دەس دانی بیر.

زیانی مێشک.

هارەق کردنی شەوانە.

هەست کردنی لێدانی دڵ.

جەڵتە.

تاکی کاری بەتن.

سەرگێژە.

پاش نەشتەرگەری بازی دڵ چی ڕوو دەدات؟

کاتێ کە ئێوە پاش نەشتەرگەری لە خەو هەڵدەستن دوو یان سێ لوولە لە نێو سێنگتاندا هەیە. کە ئەمە بۆ کۆمەک بە خاڵی کردنی شتە ئاوەکیەکانی دەور و بەری دلە. ئێوە شتگەلێکی ئاوەکی نێو وەریدی۰(lv) وەر دەگرن. ڕەنگە ئێوە لوولەیەکی ناسک لە مێزەڵدانی ئێوەدا بێت بۆ خاڵی کردنی مێز.

هەروەها دەزگایەک بە ئێوەوە وەسڵە کە لێدانی دڵی ئێوە و خاڵەکانی دیکە دەخاتە ژێرچاودێری.

ئێوە شەوی یەکەم لە بەشی چاودێریە تایبەتەکانlcu دەمێننەوە. پاشان دەڕۆنە بەشی ئاسایی تا بۆ ماوەی ۳تا ۷ ڕۆژ لەوێ بمێننۆ.

بەرچاوگەی درێژخاوێن بۆ نەشتەرگەری بازی دڵ:

چاوەڕوانی چاک بوونەوە وردە وردە. هەست کردن بە باشتر بوون ڕەنگە تا شەش حەفتە درێژەی بێت، و پاش شەش مانگ دوای نەشتەرگەری هەست بکەن بە تەواوەتی  چاک بوونەتەوە. کە واتە بەرچاوگەی باش بۆ زۆرێک لە خەڵک هەیە و پەیوەند دەتوانێ بۆ ساڵهای ساڵ کار بکات.

بەڵام نەشتەرگەری بەستراوی دەمار  پێشگری لە دووپات بوونەوەی ئەم نەخۆشیە ناکاتۆ. ئێوە دەتوانن بەچاک بوونەوەی دڵی خۆتان کۆمەک بکەن، به شێوەی:

خواردنی خواردەمەنی ساغ.

کەم کردنەوەی خواردنی چێشتی سوێر، پڕ چەوری و قەن دار.

بەڕێوبەرایەتی شێوەیەک ژیانی پڕ لە چالاکی.

و لا نانی جگەرە.

کۆنتڕۆڵی فشار خوێنی زۆر.