۱ درمان کدورت قرنیه :

   

همانطور که می دانیم قرنیه بافت شفافی در جلوی کره چشم است. شبکیه در ساختمان چشم نقش فیلم در دوربین عکاسی را دارد. این بخش، از تصاویر عکس گرفته و آن را برای مغز ارسال می کند. برای آنکه تصاویر برای شبکیه به خوبی قابل ثبت باشند، قرنیه بایستی از شفافیت کافی برخوردار باشد. اگر قرنیه چشم به هر دلیلی دچار کدورت یا زخم شده باشد، مانع از انتقال مناسب نور و تصاویر به شبکیه می شود، در نتیجه تصاویر ارسالی به شبکیه، غیر طبیعی بوده و عملکرد دستگاه بینایی فرد ضعیف می شود.

روش های اندکی وجود دارند که به کمک آنها می توان بافت زخمی روی سطح قرنیه را برداشت. تعیین بهترین روش برای درمان کدورت قرنیه بستگی به این دارد که زخم قرنیه نخستین بار در اثر کدام عامل به وجود آمده است. چشم پزشک بعد از معاینه دقیق بیمار علت را تشخیص و از مناسب ترین روش درمانی استفاده می کند.

باید توجه داشت که اگر زخم یا کدورت قرنیه خفیف باشد، نیاز به درمان خاصی نخواهد داشت. در این خصوص استفاده از لنز های تماسی مخصوصی که توسط چشم پزشک متخصص تجویز می شود، گاهی اوقات می تواند میزان بینایی فرد را بهبود دهد. این لنزها قادر خواهند بود نامنظمی های سطح قرنیه را که در اثر زخم قرنیه به وجود آمده اند، هموار سازند.

برخی از بیماران «با توجه به دلایل ایجاد زخم قرنیه» برای برداشتن بافت زخمی سطح قرنیه نیاز به پیوند قرنیه خواهند داشت، به ویژه اگر زخم قرنیه جدی و خطرناک باشد؛ در موارد دیگر، برداشتن بافت های کوچک زخمی به کمک لیزر درمانی انجام شده و راهکار مطمئنی محسوب می شود.

 

فراموش نکنید انتخاب بهترین روش درمانی برای این عارضه همواره توسط چشم پزشک متخصص تعیین و توصیه می شود .

۲ کراتوکونوس (قوز قرنیه ) :

قوزقرنیه یک بیماری چشمی است که معمولاً در آغاز سن بلوغ مشاهده شده و تا دهه سوم زندگی ادامه می یابد. در اثر این بیماری شکل طبیعی قرنیه که حالتی گرد و کروی دارد به صورت مخروطی تغییر می کند و بیمار دچار کاهش وضوح بیماری می شود. قوز قرنیه از آنجایی که یک بیماری پیش رونده است در یک یا هر دو چشم رخ دهد ولی اغلب در هر دو چشم دیده می شود.

قوز قرنیه بیماری است که باعث ضعف پیشرونده  قرنیه شده و در نهایت باعث بیرون زدگی آن می شود. این بیرون زدگی در اغلب اوقات در نیمه تحتانی قرنیه است و در ابتدا باعث ایجاد آستیگماتیسم می شود، (البته باید توجه داشت که همه موارد آستیگماتیسم به علت قوز قرنیه نیست.) در موارد خفیف و یا در مراحل اولیه کراتوکونوس، استفاده از عینک های طبی می تواند باعث اصلاح آستیگماتیسم شود. تا کنون درمانی که بتواند سیر پیشرفت قوز قرنیه را آهسته کند در دنیا وجود نداشته است. تمامی درمان ها مانند عینک، لنز تماسی، حلقه های داخل قرنیه جهت اصلاح بخشی از دید بیمار کمک کننده بوده اند.

میزان بهبودی بیمار :

در مطالعاتی نشان داده شده که این عمل باعث کند شدن و یا توقف روند قوز قرنیه می شود. حتی درمواردی مشاهده شده که این عمل باعث معکوس شدن روند قوز قرنیه می شود. همچنین مشاهده شده که اگر این عمل فقط به همراه استفاده از لنزهای داخل قرنیه intacs انجام شود تاثیر آن به مراتب بیشتر از زمانی است که به تنهایی از لنزهای intacs استفاده شود. استفاده از لنز بعد از عمل معمولاً ضروری می باشد اما به نظر می رسد که روند تخریب بافت های قرنیه با این عمل مهار می شود. در مطالعاتی که در اروپا انجام شده، این عمل موثر و ایمن بوده و در عرض چند سالی که در دنیا انجام شده است نیاز به تکرار نداشته است، البته می بایست مطالعات طولانی مدت تری جهت بررسی نیاز به عمل مجدد انجام شود .

سایر روشهای درمانی :

استفاده از عینک یا لنزهای تماسی نرم در مراحل اولیه بیماری قوزقرنیه که نزدیک بینی و یا آستیگماتیسم منظم وجود دارند به بیمار کمک می کند اما با پیشرفت بیماری و بروز آستیگمات نامنظم، دیگر این دو روش، دید مناسبی را برای بیمار فراهم نمی آورند.

استفاده از لنزهای تماسی سخت (RGP) در این مرحله ضروری است. وجود این لنزها روی قرنیه باعث می شود سطح نامنظم قرنیه بیمار توسط یک سطح صاف و منظم پوشانده شده، شکست نور به درستی انجام گیرد.

بیمارانی که قادر به تحمل لنزهای سخت نمی باشند می توانند از لنزهای هیبریدی (ترکیبی از سخت و نرم) استفاده کنند. نمونه ای از این لنزها که با نام تجاری ClearKone شناخته می شوند به راحتی در دسترس است و می تواند دید مناسبی را برای بیمار فراهم آورد، ضمن آن که تحمل آن نیز از لنزهای سخت بسیار راحت تر است.

استفاده از رینگ های داخل قرنیه Intacts و میورینگ، در زمانی که بیمار قادر به تحمل لنزهای تماسی نیست تحول بزرگی در درمان این بیماری ایجاد کرده است. استفاده از این حلقه ها نه تنها دید بدون عینک و با عینک بیمار را بهتر می کند، بلکه باعث تحمل بهتر لنز و نیز جلوگیری از پیشرفت بیماری می شود.

۳ پیوند قرنیه :

یوند قرنیه یک عمل جراحی است که طی آن قسمت آسیب دیده قرنیه بیمار برداشته شده، با یک قرنیه جدید و سالم جایگزین می شود.

برای انجام پیوند قرنیه از دو روش متداول استفاده می شود:

– پیوند قرنیه تمام ضخامت: در این حالت تمام ضخامت قرنیه در منطقه آسیب دیده برداشته شده و با یک قرنیه سالم جایگزین می شود.

– پیوند قرنیه لایه ای: پیوند قرنیه از حدود ۴۰سال قبل رواج داشت به این شکل که قرنیه بیمار برداشته و قرنیه سالم پیوند زده می شد. به تدریج با رشد دانش چشم پزشکی و ابداع روش های جدید، پیوند قرنیه متحول شد و جراحان موفق شدند فقط قسمت لایه معیوب و آسیب دیده این عضو را برداشته و لایه سالم را به جای آن پیوند بزنند.

از آنجایی که در پیوند قرنیه بافت خیلی دیر جوش می خورد و پس از جوش خوردن هم هرگز استحکام قرنیه عادی را ندارد باید نکات زیر رعایت شود:

1. همیشه یک عینک آفتابی یا طبی بزرگ با شیشه مقاوم استفاده کنید تا از ضربه های اتفاقی جلوگیری کند.
2. از ورزش هایی مثل جودو، کشتی و فوتبال که در آن ها احتمال ضربه وجود دارد پرهیز کنید.
3. از فعالیت هایی که در آن ها احتمال ضربه وجود دارد خودداری کنید و با کسی درگیر نشوید.
4. در موقع انجام شنا یا ورزش های عادی حتماً از عینک محافظ استفاده کنید.

نکته: عدم رعایت این نکات می تواند به قیمت از دست رفتن بینایی تمام شود.

۴ رینگ داخل چشم :

رینگ داخل قرنیه «نوعی ایمپلنت کاشتنی داخل قرنیه» برای اصلاح عیب انکساری و به طور مشخص برای نزدیک بینی کم کاربرد دارد اما به دلیل هزینه بالاتر نسبت به لیزر یا لیزیک کاربرد کمتری پیدا کرده است. شاید بتوان گفت مهم ترین کاربرد فعلی رینگ داخل قرنیه برای بیماران دچار قوز قرنیه یا کراتوکونوس خفیف و متوسط می باشد که قرنیه شفافی داشته و ضخامت قرنیه برای انجام این عمل کافی باشد. در بیماران دچار کراتوکونوس، قرنیه دارای استحکام طبیعی نیست بنابراین استفاده از لیزر یا لیزیک روی اصلاح عیوب انکساری در این بیماران ممنوع است اما رینگ های قرنیه ای می توانند باعث بهبود دید بدون عینک و با عینک در این بیماران شده و از شدت بیماری می کاهد.

مراحل درمان:

مل کارگذاری رینگ داخل قرنیه به صورت سرپایی و با استفاده از قطره های بی حسی موضعی در طی دو مرحله صورت می پذیرد. در مرحله اول با استفاده از وسایل مربوطه ابتدا یک برش شعاعی در محیط قرنیه ایجاد و از طریق آن دو تونل در ضخامت قرنیه به صورت مدور و هم مرکز با قرنیه ایجاد می شود و در مرحله دوم، سگمان های حلقوی به ضخامت محاسبه شده در این تونل ها قرار می گیرند. بعد از خاتمه عمل، قطره های چشمی به مدت یک تا چند هفته تجویز می شود. در چند روز بعد از عمل، چشم به نور حساس است و بهتر است از عینک های آفتابی استفاده شود. محدودیت های بعد از عمل تنها در مورد تماس و مالش قرنیه و فعالیت های بدنی شدید در ۴ تا ۶ هفته اول بعد از عمل لحاظ می شود.

باید اشاره کنیم این رینگ ها از جنس پلاستیک مخصوص با عنوان PMMA  می باشد و با قرنیه سازگار است. جالب اینکه ماده مذکور در ۵۰ سال گذشته برای ساخت لنزهای داخل چشمی مورد استفاده بوده و کاملاً با بافت چشم سازگار است بنابراین باعث ایجاد التهاب نمی شود.

در فرایند کارگذاری رینگ داخل قرنیه، معمولاً ۲ رینگ در دو طرف قرنیه کار گذاشته می شود. هر رینگ قوسی ۱۵۰ درجه می باشد و پهنای آن ۸/۰ میلی متر است. میزان اصلاح عیب انکساری بیمار نیز به ضخامت آن بستگی دارد که از ۲۵/۰ تا ۴۵/۰ میلی متر تفاوت دارد.

 

این روش برای بیماران نزدیک بینی که آستیگماتیسم بیش از یک دیوپتر دارند مناسب نیست. اما در بیمارانی که دچار قوز قرنیه هستند و معمولاً هم دچار آستیگماتیسم می باشند موثر است.

مهم ترین مزایای رینگ داخل قرنیه در سه نکته زیر خلاصه می شود:

1. دقت بالا در اصلاح نزدیک بینی که حداقل برابر با عمل لیزیک است. در مطالعهFDA «سازمان غذا و دارو آمریکا» دید بهتر از ۲۰/۱۶ در ۵۵% بیماران بعد از ۲ سال، دید بهتر از ۲۰/۲۰ در ۷۵% بیماران، دید بهتر از ۲۰/۲۵ در ۹۱% بیماران و دید بهتر از ۲۰/۴۰ در ۹۵% بیماران مشاهده شده است.
2. عدم ایجاد تغییرات بافتی در قسمت مرکزی قرنیه و حفظ حالت طبیعی قرنیه.
3. قابلیت برگشت پذیری به وضعیت قبل از عمل در صورت برداشتن حلقه های داخل قرنیه.

نکته: در روش رینگ داخل قرنیه نیازی به سیستم های پیچیده میکروکراتوم و لیزر که برای عمل لیزیک به کار می رود نیست و از این نظر در کشورهای در حال توسعه جایگاه خاصی دارد.

توجه: نتایج عمل در بیماران قوز قرنیه متفاوت از بیماران نزدیک بینی است. قرار دادن رینگ به طور متوسط باعث بهبود دو خط دید در ۵۰% بیماران می شود اگر چه ممکن است بعضی بیماران بهبودی چشم گیرتری داشته باشند. در واقع در بیماران قوز قرنیه این عمل باعث می شود بیماری که قبل از عمل با عینک دید خوبی نداشته است پس از قرار دادن رینگ به دلیل کاهش نامنظمی های قرنیه با عینک جدید دید بهتری نسبت به قبل از عمل پیدا کند.

* محدودیت های عمل رینگ داخل قرنیه

تنها مشکل فعلی در عمل رینگ داخل قرنیه طیف محدود بیمارانی است که کاندید این عمل می باشند. به عبارت دیگر بیمارانی که دچار نزدیک بینی در حد ۱- تا ۵/۴- دیوپتر «به شرط داشتن آستیگماتیسم کمتر از ۱ دیوپتر» می توانند با این روش تحت درمان قرار بگیرند.

موارد دیگر استفاده از این روش عبارتند از:

– اصلاح عیوب انکساری باقی مانده بعد از عمل لیزیک

– کراتوکونوس (قوز قرنیه)