سرطان پستان ناشی از رشد خارج از قاعده سلول های غیرطبیعی در پستان است. در هر دو نوع تومورهای خوش خیم و بدخیم، رشد سریع و زیاد سلول ها وجود دارد. روند زیاد شدن سلول ها در تومورهای خوش خیم در مرحله مشخصی متوقف می شود، در تومورهای بدخیم این رشد به صورت غیر قابل مهار ادامه می یابد تا حدی که در صورت عدم درمان، تمامی قسمت های بدن را تحت تأثیر قرار داده و از کار می اندازد.

شایع ترین نوع سرطان پستان، سرطان از منشاء مجاری شیری است و از آنجا که این نوع بافت بیشتر در یک چهارم بالایی و خارجی پستان وجود دارد،  در حدود نیمی از سرطان های پستان در ربع فوقانی و خارجی آن یافت می شوند.

 

انواع سرطان سینه

• آنژیوسارکوم (Angiosarcoma)
• سرطان پستان التهابی (Inflammatory breast cancer)
• کارسینوم درجای مجاری شیر یا داکتال کارسنیوم این سایتو (Ductal carcinoma in situ (DCIS))
• کارسینوم مهاجم لوبولار (Invasive lobular carcinoma)
• کارسینوم لوبولار درجا (Lobular carcinoma in situ (LCIS))
• سرطان پستان مردانه
• بیماری پاژه پستان (Paget’s disease of the breast)
• عود سرطان پستان (Recurrent breast cancer)

علائم ونشانه های سرطان سینه ؟

۱ توده یاتومور پستان : توده های مشکوک به سرطان در لمس به صورت سفت یا سخت، گاه غیرمتحرک و با چسبندگی به اطراف لمس می شوند. همان گونه که قبلاً گفته شد، اغلب این توده ها منفرد و بدون درد هستند. باید توجه داشت که قضاوت در مورد خوش خیم یا بدخیم بودن توده، بعهده پزشک معالج بوده و پس از بررسی های دقیق مقدور خواهد بود.

۲  ترشح از نوک پستان از نشانه های سرطان سینه: ترشحات پستان می توانند به رنگ های مختلف مشاهده شوند (سفید، قهوه ای، آبی، خاکستری، قرمز، سبز و یا بدون رنگ). ترشح ناشی از سرطان پستان معمولاً خون واضح و یا خونابه ای یا در برخی از موارد بی رنگ می باشد.ترشح خونی یا آبکی که خودبخودی بوده و از یک پستان و از یک مجرا خارج شود، یا همراه با غده ای در پستان باشد، شک به سرطان را افزایش می دهد.

۳ تغییرات پوست پستان از نشانه های سرطان سینه : این تغییرات به صورت فرورفتگی و یا کشیدگی پوست پستان بروز می کنند. فرورفتگی پوست پستان ممکن است بطور ثابت و مشخص وجود داشته باشد و یا در حالات خاصی از معاینه پستان دیده شود. کشیدگی پوست، اگر چه علامتی مهم است ولی یافته قطعی دال بر سرطان نیست و گاهی به دنبال بیماری های خوش خیم پستان نیز دیده می شود.

۴  تغییرات نوک پستان از علائم سرطان سینه : در بعضی افراد فرورفتگی نوک پستان ممکن است بعد از شیردهی یا پس از دوران بلوغ ایجاد شود که معمولاً به طور خود به خودی و یا با دستکاری خود فرد به حالت اول برمی گردد. در حالیکه در سرطان، این فرورفتگی حالت ثابت دارد و با معاینه دقیق پستان ممکن است وجود غده ای در زیر نوک و هاله پستان مشخص شود. قرمزی و خارش نوک پستان همراه با پوسته پوسته شدن و ترک خوردن آن، می تواند علامت نوعی از سرطان پستان به نام پاژه باشد مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.

 

۵ بزرگی غدد لنفاوی زیر بغل : آنچه از اهمیت ویژه ای برخوردار است این موضوع است که بزرگی غدد لنفاوی زیربغل می تواند به دلیل ضایعات خوش خیم و حتی التهاب ها و ضربه به ناحیه دست و یا پستان باشد. بنابراین اگرچه این علامت بیمار را به سمت بررسی های بیشتر هدایت می کند ولی باید دانست که این حالت از ابتدا نگران کننده نیست.

۶ تغییر اندازه پستان از نشانه های سرطان سینه : گاهی اوقات به علت بزرگی بیش از حد یک تومور و یا التهاب قابل توجه دور تومورهای کوچکتر، پستان در یک طرف، بطور واضحی بزرگتر از طرف مقابل می شود. البته اندازه دو پستان در افراد سالم نیز کاملاً مشابه نیست ولی بزرگی یک پستان نسبت به طرف دیگر که اخیراً ایجاد شده است، باید مورد توجه قرار گیرد و با انجام معاینه از عدم وجود توده و سلامت پستان مطمئن شد. گاهی هم تومورهای خوش خیم و نیز ضربه به پستان، خونریزی و یا التهاب ناشی از تجمع شیر در پستان (بویژه در خانم های باردار و شیرده) و کیست های بزرگ، باعث این عدم تقارن می شوند که با معاینه و استفاده از روش های تشخیصی، می توان نوع آنها را تعیین نمود .

مهمترین دلایل ابتلا به سرطان سینه :

• سابقه سرطان سینه در خود فرد
• سابقه خانوادگی سرطان سینه : در صورت داشتن مادر، خواهر یا دختر (خویشاوند درجه یک) یا اعضای خانواده در طرف مادر یا پدر که به سرطان سینه مبتلا شده اند، خطر ابتلا به سرطان سینه بیشتر است. داشتن یک خویشاوند مرد درجه یک مبتلا به سرطان سینه نیز خطر زن را افزایش می دهد.
• بلوغ زودرس
• قاعدگی زودهنگام : دوره های اولیه قاعدگی قبل از سن ۱۲ سالگی زنان را در معرض هورمون ها قرار می دهد و خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد.
• زایمان در سن بالای ۳۵ سال
• نازایی
• چاقی : زنان مسن که اضافه وزن دارند یا چاق می شوند نسبت به کسانی که وزن طبیعی دارند ، خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پستان دارند.
• رژیم غذایی با مصرف چربی زیاد
• مصرف الکل و دخانیات : مطالعات نشان می دهد که خطر ابتلا به یک زن در سرطان سینه با مصرف الکلی که می نوشید ، افزایش می یابد . تحقیقات نشان می دهد فاکتورهای دیگری مانند استعمال سیگار ، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی که باعث سرطان می شوند و تغییر در سایر هورمون ها به دلیل کار در شیفت شب نیز ممکن است خطر سرطان پستان را افزایش دهد.
• تابش اشعه یونیزان : زنانی که قبل از ۳۰ سالگی تحت پرتودرمانی سینه (مانند درمان لنفوم هوچکین) قرار داشتند، خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان سینه در مراحل بعدی زندگی دارند .
• یائسگی در سنین بالای ۵۵ سال : شروع یائسگی پس از سن ۵۵ سالگی زنان را در معرض هورمون ها قرار می دهد و خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد .
• مصرف داروهای هورمونی در دوران یائسگی
• بیماری‌های خوش خیم پستان
• ابتلاء به سایر سرطان‌ها

البته لازم به ذکر است که دلایل فوق هرگز به معنای ابتلای قطعی به سرطان سینه نمی‌باشند، اما می‌توانند احتمال ابتلاء به این بیماری را افزایش دهند .

 

درمان سرطان سینه

چهارنوع درمان برای سرطان سینه متداول است :

الف : درمان سرطان سینه از طریق عمل جراحی

اکثر بیماران مبتلا به سرطان پستان، برای خارج کردن غدۀ سرطانی تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند؛ معمولاً بعضی غدد لنفاوی زیر بغل هم برداشته می‌شوند تا زیر میکروسکوپ بررسی شوند و مشخص شود آیا حاوی سلول‌های سرطانی هستند یا خیر.

۱ برداشتن توده : جراحی‌ای برای برداشتن تومور (غده) و قسمت کوچکی از بافت سالم اطراف آن.

۲ پستان‌برداری ‌جزئی (Partial Mastectomy) : جراحی‌ای برای برداشتن قسمتی از پستان که مبتلا به سرطان است و بعضی بافت‌های سالم اطراف آن. این عمل را پستان‌برداری قطعه‌ای (Segmentall) هم می‌گویند.

ممکن است بعضی غدد لنفاوی بیمارانی که با جراحی نگهدارندۀ پستان درمان شده‌اند نیز، برای نمونه‌برداری از زیر بغل خارج شوند. این عمل تشریح غدد لنفاوی نامیده می‌شود. و همزمان با جراحی نگهدارندۀ پستان یا پس از آن قابل انجام است. تشریح غدد لنفاری از طریق یک شکاف مجزا انجام می‌شود.

۳ پستان‌برداری کامل (Total Mastectomy) : جراحی‌ای که در آن کل پستان بیمار را برمی‌دارند. این روش پستان‌برداری ساده هم نامیده می‌شود. بعضی غدد لنفاوی زیربغل هم ممکن است برای نمونه‌برداری، در همان زمان جراحی پستان یا پس از آن، برداشته شوند. این کار از طریق یک شکاف مجزا صورت می‌گیرد.

۴ برداشتن رادیکال تعدیل شده پستان (Modified radical mastectomy): جراحی‌ای که در آن کل سینۀ بیمار مبتلا به سرطان، بسیاری از غدد لنفاوی زیر بغل، لایۀ پوشانندۀ بالای ماهیچه‌های قفسه سینه و گاهی، قسمتی از ماهیچه‌های قفسه سینه برداشته می‌شود.

۵ ماستکتومی تغییریافتۀ رایکال Modified radical mastectomy:  خطوط نقطه‌چین نشانگر جاهایی است که کل پستان و بعضی غدد لنفاوی برداشته می‌شوند. قسمتی از ماهیچۀ دیوارۀ قفسه سینه نیز ممکن است برداشته شود.

۶ پستان‌برداری رادیکال (Radical Mastectomy): جراحی‌ای که در آن پستان بیمار مبتلا به سرطان، ماهیچه‌های دیوارۀ قفسه سینه زیر پستان و همۀ غدد لنفاوی زیربغل برداشته می‌شوند. این روش گاهی پستان‌برداری رادیکال Halsted نامیده می‌شود.

نکته : حتی اگر جراح تمام بافت سرطانی را که در زمان جراحی قابل مشاهده است، بردارد، باز هم بعضی بیماران بعد از جراحی تحت پرتودرمانی، شیمی‌درمانی یا هورمون‌درمانی قرار می‌گیرند تا سلول‌های سرطانی باقی‌مانده از بین بروند. درمانی که بعد از جراحی، برای بالابردن شانس معالجه به‌کار می‌رود، درمان کمکی نامیده می‌شود.

اگر بیماری قصد انجام پستان‌برداری را داشته باشد، احتمالاً بازسازی پستان (جراحی که بعد از پستان‌برداری، شکل پستان را درست می‌کند) مطرح می‌شود. بازسازی پستان ممکن است همزمان با پستان‌برداری یا بعد از آن انجام شود. در بازسازی پستان ممکن است از بافت خود بیمار (بافت غیرپستانی) یا ایمپلنت‌های (کاشت‌های) پرشده با سالین یا ژل سیلیکون استفاده شود.

ب :درمان سرطان سینه ازطریق پرتودرمانی

پرتودرمانی درمانی است که در آن از پرتوهای X با میزان بالا یا سایر انواع پرتو برای کشتن سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده می‌شود. دو نوع پرتودرمانی وجود دارد.

در پرتودرمانی خارجی از یک دستگاه در خارج از بدن، پرتو را به سمت قسمت سرطانی می‌فرستند. در پرتودرمانی داخلی از مادۀ رادیواکتیوی استفاده می شود که در سوزن‌ها، سیم‌ها (Wires)، سلول‌های کاشته شده (Seeds)، کاتترها (لوله‌های قابل انعطاف که برای کشیدن یا تزریق مایع، دارو و … به بدن از آنها استفاده می‌شود) جاسازی می‌شود و مستقیماً در درون غدۀ سرطانی یا نزدیک آن جاگذاری می‌شود. تجویز پرتودرمانی به نوع و مرحلۀ سرطان در حال معالجه بستگی دارد.

ج : درمان سرطان سینه ازطریق شیمی درمانی :

 شیمی‌درمانی نوعی درمان است که از داروها برای توقف رشد سلول‌های سرطانی، با کشتن سلول‌ها یا جلوگیری از تقسیم آنها، استفاده می‌شود. وقتی از شیمی‌درمانی به‌صورت خوراکی استفاده شود یا به درون رگ یا ماهیچه تزریق ‌شود، داروها وارد جریان خون می‌شوند و از این طریق به سلول‌های سرطانی در سراسر بدن می‌رسند (شیمی‌درمانی سیستمیک یا فراگیر) . وقتی از شیمی‌درمانی مستقیماً در داخل کانال نخاعی، یک اندام، یا یک حفره بدن مثل شکم استفاده می‌شود، داروها بیش‌تر، روی سلول‌های سرطانی همان نواحی اثر می‌گذارند (شیمی‌درمانی موضعی). تجویز شیمی‌درمانی بستگی به نوع و مرحلۀسرطان در حال معالجه دارد .

د : درمان سرطان سینه ازطریق هورمون درمانی : هورمون‌درمانی نوعی درمان سرطان است که در آن هورمون‌ها را حذف یا از فعالیت آنها جلوگیری و در نتیجه رشد سلول‌های سرطانی را متوقف می‌کنند. هورمون‌ها توسط غدد بدن تولید می‌شوند و با جریان خون در بدن جریان می‌یابند. بعضی هورمون‌ها موجب رشد برخی سرطان‌های خاص می‌شوند. اگر آزمایش‌ها نشان دهند که روی سلول‌های سرطانی محل‌هایی وجود دارد که هورمون‌ها می‌توانند به آنها وصل شوند (گیرنده‌ها)، از داروها، جراحی یا پرتودرمانی برای کاهش تولید هورمون‌ها یا جلوگیری از عملکرد آنها استفاده می‌شود. مثلاً هورمون استروژن، که موجب رشد بعضی سرطان‌های پستان می‌شود، اغلب توسط تخمدان‌ها تولید می‌شود. درمانی که تولید استروژن تخمدان‌ها را متوقف می‌کند، تخریب تخمدان نامیده می‌شود.

هورمون‌درمانی همراه با تاموکسیفن اغلب برای بیماران مبتلا به مراحل اولیه سرطان پستان و بیماران مبتلا به سرطان پستان متاستاتیک (سرطانی که به سایر نقاط بدن گسترش یافته است) تجویز می شود. هورمون‌درمانی با تاموکسیفن یا استروژن‌ها می‌تواند بر سلول‌های سراسر بدن اثر بگذارد و ممکن است موجب افزایش احتمال ایجاد سرطان آندومتر شود. زنانی که تاموکسیفن دریافت می‌کنند، باید هر سال آزمایش لگن انجام دهند و هر نشانه‌ای از سرطان را بررسی کنند.

ه : انواع درمان های جدید درپژوهش های بالینی :

۱ نمونه‌برداری غدۀ لنفی نگهبان با جراحی : نمونه‌برداری غدۀ لنفی نگهبان (Sentinel)، خارج کردن غدۀ لنفی نگهبان از طریق جراحی است. غدۀ لنفی نگهبان ، اولین غدۀ لنفی است که نگهبان لنفاوی را از تومور دریافت می‌کند و اولین غدۀ لنفی است که احتمالاً سرطان از آن شروع به رشد می‌کند. یک مادۀ رادیواکتیو و / یا رنگ آبی در نزدیکی تومور تزریق می‌شود. مادۀ رادیواکتیو یا رنگ آبی از مجاری لنفاوی به غدد لنفاوی جریان پیدا می‌کند. اولین غدۀ لنفی که مادۀ رادیواکتیو یا رنگ به آن می‌رسد، خارج می‌شود. آسیب‌شناس بافت را زیر میکروسکوپ برای یافتن سلول‌های سرطانی بررسی می کند. اگر سلول‌های سرطانی پیدا نشوند، ممکن است برداشتن غدد لنفاوی بیش‌تری لازم نباشد. بعد از نمونه‌برداری غدۀ لنفی نگهبان، جراح، تومور را بر می‌دارد (جراحی نگهدارنده پستان) یا (برداشتن کل پستا ) .

۲ شیمی‌درمانی با دوز بالا همراه با سلول‌های بنیادی: شیمی‌درمانی با دوز بالا به همراه پیوند سلول‌های بنیادی روشی است که در آن دوزهای بالای شیمی‌درمانی داده می‌شود و گلبول‌های تشکیل دهندۀ خون که توسط درمان سرطان تخریب شده‌اند، جایگزین می‌شوند. بدین منظور گلبول‌های بنیادی (سلول‌های خونی نابالغ) از خون یا مغز استخوان بیمار یا اهداکننده جدا شده منجمد و ذخیره می‌شوند، وبعد از پایان شیمی‌درمانی، سلول‌های بنیادی ذخیره شده را از حالت یخزده خارج می‌کنند و از طریق تزریق به بیمار بر می‌گردانند. این سلول‌های بنیادی دوباره تزریق شده، در داخل بدن رشد و گلبول‌های خونی را بازسازی می‌کنند. مطالعه‌ها نشان داده‌اند که شیمی‌درمانی با دوز بالا همراه با پیوند سلول‌های بنیادی، بهتر از شیمی‌درمانی متعارف در درمان سرطان پستان عمل نمی‌کند. بدین سبب، پزشکان تصمیم گرفته‌اند که شیمی‌درمانی با دوز بالا فقط در پژوهش‌های بالینی به‌کار رود. قبل از شرکت در چنین آزمایشی، زنان باید با پزشک خود درباره عوارض جانبی جدی، مثل مرگ که ممکن است به وسیله شیمی‌درمانی با دوز بالا ایجاد شود، مشورت کنند.                     

۳ آنتی‌بادی‌های تک‌دودمانی به‌عنوان درمان کمک‌کننده (مکمل) : درمان به‌وسیلۀ آنتی بادی تک دودمانی درمانی است که در آن از آنتی بادی‌های (پادتن) ساخته شده در آزمایشگاه که از یک نوع سلول دستگاه دفاعی به‌وجود می‌آیند، استفاده می‌شود. این آنتی‌بادی‌ها (پادتن‌ها) می‌توانند موادی را در سلول‌های سرطانی یا مواد طبیعی، که احتمالاً به رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کنند، شناسایی کنند. آنتی‌بادی‌ها به این مواد می‌چسبند و سلول‌های سرطانی را می‌کشند یا رشد آنها را متوقف و از گسترش آنها جلوگیری می‌کنند. آنتی‌بادی‌های تک‌دودمانی با تزریق وارد بدن می‌شوند. این آنتی‌بادی‌ها ممکن است به تنهایی برای انتقال مستقیم داروها، سموم یا مواد رادیواکتیو به سلول‌های سرطانی به‌کار روند. آنتی بادی‌های تک‌دودمانی به‌عنوان درمان کمکی (مکمل) در ترکیب با شیمی‌درمانی هم به‌کار می‌روند .

(Herceptin Trastuzumab) یک آنتی بادی تک‌دودمانی است که از اثرات پروتئین فاکتور رشد HER-2 که سیگنال‌های رشد را بین سلول‌های سرطانی پستان انتقال می‌دهد جلوگیری می‌‌‌کند. در حدود یک چهارم بیماران مبتلا به سرطان پستان، تومورهایی دارند که ممکن است با Trastuzumabb همراه با شیمی‌درمانی، درمان شود.

۴ مهارکننده‌های تیروزین کیناز به‌عنوان درمان کمک‌کننده :

 مهارکننده‌های تیروزین کیناز داروهای درمان هدفداری هستند که سیگنال‌های لازم برای رشد تومور را مسدود می‌کنند. مهارکننده‌های تیروزین کیناز ممکن است در ترکیب با سایر داروهای ضد سرطان به‌عنوان درمان کمک‌کننده (مکمل) به‌کار روند.

Lapatinib  مهارکنندۀ تیروزین کینازی است که اثرات پروتئین HER-2 و سایر پروتئین‌های درون سلول‌های سرطانی را متوقف می‌کند. این دارو ممکن است برای درمان بیماران مبتلا به سرطان پستان HER-2 مثبت که به دنبال درمان با Trastuzumabb بیماری آنها پیشرفت داشته است، به‌کار رود.