سرطان روده بزرگ چیست ؟

سرطان روده مربوط به روده بزرگ می باشد ،که بخش نهایی دستگاه گوارش شما را تشکیل میدهد. اغلب موارد سرطان روده بزرگ از تومورهای غیر خوش خیم (سلول های خونی) به نام پولیپ های آدنوماتوز آغاز می شود. با گذشت زمان برخی از این پولیپ ها می توانند به سرطان روده تبدیل شوند. پولیپ ها ممکن است کوچک باشند و علائمی بروز ندهند، به همین علت، پزشکان توصیه می کنند آزمایش های غربالگری منظم برای کمک به پیشگیری از سرطان روده بزرگ انجام دهید، تا پولیپ قبل از تبدیل شدن به سرطان روده شناسایی شود .  

روده بزرگ و مقعد جزوی از دستگاه گوارش هستند. روده به شکل لوله ای بلند و عضلانی به طول حدود ۱ الی ۱٫۵ متر می‌باشد و سلول های سرطانی در جداره ی داخلی آن رشد میکنند. توموری که در روده ایجاد شود سرطان روده و اگر در مقعد ایجاد شود سرطان مقعد نامیده میشود. توده‌ای که در هردوی این اندامها بروز کند سرطان کولورکتال است. این بیماری اگر در مراحل اولیه شناسایی شود کاملا قابل پیشگیری و درمان است. در جراحی سعی می‌شود تا تومور و غدد لنفاوی نزدیک آن برداشته شود. درمان با دارو معمولا مکمل جراحی است.

علائم ونشانه های سرطان روده :

۱ – تغییر در عادات روده شما، از جمله اسهال یا یبوست یا تغییر مداوم در مدفوع شما، که بیش از چهار هفته طول بکشد.

۲ – خونریزی مستقیم یا خون درمدفوع  .

۳ – ناراحتی مکرر شکم، مانند گرفتگی، نفخ یا درد.

۴ – احساس اینکه روده کاملا خالی نشده است .

۵ – ضعف یا خستگی .

۶ – کاهش وزن نامعلوم .

۷ – وجود توده در شکم که توسط فرد یا دکتر احساس می‌شود .

۸ – فقر آهن غیر قابل توضیح در مردان و در زنان پس از یائسگی .

بسیاری از افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ هیچ علائمی در مراحل اولیه بیماری ندارند. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، به احتمال زیاد، بسته به اندازه و مکان سرطان در روده بزرگ شما متفاوت است .

عوامل موثر در ابتلا به سرطان روده بزرگ :

سن : سرطان کولون در هر سنی رخ می‌دهد، اما اکثر افراد مبتلا به سرطان روده‌ی بزرگ بیش از ۵۰ سال سن دارند. میزان سرطان روده‌ی بزرگ در افراد زیر ۵۰ سال افزایش یافته است، اما پزشکان از علت این افزایش آگاهی ندارند .

جنس : سرطان کولون زنان و مردان را به طور مساوی درگیر می‌کند اما در مردان در سنین جوان‌تر تظاهر پیدا می‌کند .

سابقه ی سرطان کولورکتال یاپولیپ : اگر قبلا سرطان روده‌ی بزرگ یا پولیپ‌های سرطانی روده‌ی بزرگ داشته‌اید، خطر ابتلا به سرطان کولون در آینده افزایش می‌یابد . 

سابقه ی دیگر سرطان ها : وجود سرطان سینه ، تخمدان یا رحم با افزایش احتمال متاستاز و سرطان کولون همراه هستند .

سابقه ی خانوادگی سرطان روده بزرگ : وجود سرطان کولون در افراد درجه یک خانواده، احتمال ابتلا به سرطان کولون را افزایش می‌دهد. اگر بیش از یک عضو خانواده به سرطان روده‌ی بزرگ مبتلا باشند، خطر ابتلا به سرطان کولورکتال بیشتر است .

التهاب در روده : بیماری‌های التهابی مزمن کولون، مانند کولیت زخمی، بیماری کرون  یا بیماری التهابی روده (IBD) خطر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ را افزایش می‌دهند .

سندروم های ژنتیکی :  اگرچه تنها یک درصد از سرطان‌های روده‌ی بزرگ با تغییرات ژنی ارتباط دارند، اما این سندروم‌‌ها خطر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهند.

شایع‌ترین سندروم‌های ارثی که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ می‌شوند، عبارتند از: پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سندروم لینچ، که به عنوان سرطان کولورکتال غیر پولیپوز ارثی (HNPCC) نیز شناخته می‌شود .

رژیم غذایی :  رژیم غذایی حاوی فیبر کم، چربی اشباع شده، کالری بالا، پروتئین حیوانی مانند گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده، که معمولا در جوامع غربی رواج بیشتری دارد، با خطر بالای سرطان کولون و سرطان رکتوم همراه است.

شیوه ی زندگی غیر فعال : فعالیت بدنی منظم خطر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ را کاهش می‌دهد.

افزایش وزن وچاقی : افراد چاق در مقایسه با افرادی که وزن طبیعی دارند در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان کولورکتال هستند.

مصرف الکل وسیگار کشیدن : استفاده بیش از حد الکل و سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ را افزایش می‌دهد.

دیابت : ریسک ابتلا به سرطان کولون در افراد مبتلا به دیابت و افراد دارای مقاومت انسولینی، بالاتر است.

پرتودرمانی :  رادیوتراپی در ناحیه‌ی شکمی برای درمان سرطان‌های قبلی خطر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ را افزایش می‌دهد.

نژاد آفریقایی آمریکایی : نژاد آفریقایی آمریکایی بیشتر از سایر نژادها در معرض خطر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ قرار دارند.

روشهای تشخیص سرطان روده بزرگ :

تشخیص سرطان روده‌ی بزرگ در مراحل اولیه، شانس موفقیت درمان را بالاتر می‌برد. روش‌های تشخیصی و غربالگری سرطان کولورکتال متفاوت هستند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارد. اگر علائم بیمار حاکی از ابتلا به سرطان کولون است، با توجه به سن و شرایط وی ، میتوان از روش های تشخیصی زیر استفاده کرد .

۱ – آزمایش بررسی خون در مدفوع : تست خون در مدفوع کاملا دقیق نیست، زیرا همه سرطان‌ها باعث خونریزی نمی‌شوند. بنابراین، این تست می‌تواند نتیجه‌ی منفی کاذب داشته باشد. همچنین خون در مدفوع ممکن است به دلیل بیماری دیگری مانند هموروئید، دیده شود. برخی از غذاها نیز ممکن است باعث خونریزی گوارشی شوند.

۲ – آزمایش دی ان ای مدفوع : این آزمایش چندین نشانگر دی ان ای که در سرطان کولون و یا سلول‌های پولیپ پیش سرطانی در مدفوع رها می‌شوند، را بررسی می‌کند. این تست برای تشخیص سرطان روده‌ی بزرگ از پولیپ دقیق‌تر است، اما نمی‌تواند تمام جهش‌های دی ان ای ایجاد کننده‌ی تومور را تشخیص دهد.

۳ – سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر: پزشک با استفاده از سیگموئیدوسکوپ (لوله‌ی انعطاف پذیر، بلند، باریک و دارای پروژکتور و دوربین کوچکی در انتها) رکتوم و سیگموئید بیمار را بررسی می‌کند. کولون سیگموئید آخرین بخش روده‌ی بزرگ، قبل از مقعد است. این آزمایش چند دقیقه طول می‌کشد و دردناک نیست، اما ممکن است ناراحت کننده باشد. در صورت تشخیص پولیپ یا سرطان روده‌ی بزرگ، پس از آن کولونوسکوپی برای بررسی کل کولون انجام می‌شود. سیگموئیدوسکوپی تنها پولیپ و سرطان را در یک سوم انتهایی روده و راست روده تشخیص می‌دهد و ضایعه در بخش‌های دیگر دستگاه گوارش را تشخیص نخواهد داد.

عکس اشعه ایکس به همراه تنقیه باریم:  باریم رنگی است که از طریق تنقیه در روده بیمار تزریق می‌گردد و در اشعه‌ی ایکس ظاهر می‌شود. در صورت وجود یافته‌ی غیر طبیعی، انجام کولونوسکوپی توصیه می‌شود.

کولونوسکوپی: در حال حاضر بهترین روش تشخیصی سرطان روده‌ی بزرگ، کولونوسکوپی است. لوله‌ی کولونوسکوپی طولانی‌تر از لوله‌ی سیگموئیدوسکوپی است و به پزشک این امکان را می‌دهد که تمام کولون و رکتوم را ببیند. می‌توان طی کولونوسکوپی، پولیپ کشف شده را برداشت و نمونه‌ی بافتی یا بیوپسی تهیه کرد. کولونوسکوپی بدون درد است و قبل از انجام آن داروی مسهل برای تخلیه‌ی روده، به بیمار داده می‌شود. خونریزی و سوراخ شدن دیواره‌ی روده‌ی بزرگ، از عوارض بسیار نادر کولونوسکوپی است .
CT  کولونوگرافی : بعد از تخلیه کولون، دستگاه عکس برداری، از کولون تصویربرداری می‌کند. اگر چیزی غیر طبیعی پیدا شود، انجام کولونوسکوپی ضروری است. این روش کمتر تهاجمی بوده، تحمل پذیر‌تر است، دقت تشخیصی خوبی دارد و جایگزین مناسبی برای کولونوسکوپی، در بیماران در معرض خطر ابتلا به سرطان کولورکتال است .

روشهای تصویربرداری : سونوگرافی، ام آر آی (MRI) و سی تی اسکن شکمی، لگنی و قفسه‌ی سینه، می‌توانند مرحله‌ی سرطان و گسترش (متاستاز) سرطان به قسمت‌های دیگر بدن را نشان دهند.

آنتی ژن کارسینوامبریونیک (CEA) : سطح CEA در خون، در تعیین پیش آگهی و پاسخ به درمان موثر هستند.

روش های درمان سرطان روده بزرگ :

سه نوع درمان که به‌طور متعارف به‌کار می‌روند:

۱ جراحی

۲ شیمی درمانی

۳ پرتودرمانی